Lange Wijngaardstraat 14

NATHANNI MOSES ZILVERSMIT
Geboren 31 januari 1886 in Warsingfehn (Duitsland)

Nathanni Moses Zilversmit was samen met zijn vrouw Minna conciërge in het Joods Gemeentegebouw van Haarlem, waar het echtpaar ook woonde.

Tevens was hij grafdelver bij de Nederlands Israelitische Gemeente Haarlem en drager bij de Godsdienstige Instelling Gemieloeth Chassadiem.

Aankomst in kamp Westerbork op 26 augustus 1942

Transport van Westerbork naar Auschwitz op 28 augustus 1942

Vermoord in Auschwitz op 31 augustus 1942

Hij werd 56 jaar.

MINNA ZILVERSMIT
Geboren 9 augustus 1890 in Papenburg

Minna Zilversmit-Hes was conciërge en badvrouw bij de Nederlands Israelitische Gemeente in de Lange Wijngaardstraat. Zij was echtgenote van Nathanni, ze woonden hier met hun dochter Friederika.

Aankomst in kamp Westerbork op 26 augustus 1942
Transport van Westerbork naar Auschwitz op 28 augustus 1942
Vermoord in Auschwitz op 31 augustus 1942

Zij werd 52 jaar.

FRIEDERIKA GOUD-ZILVERSMIT
Geboren 15 augustus 1922, Papenburg

Op 5 augustus 1942 ging ze in Haarlem in ondertrouw met David Goud.
Op 26 augustus 1942 kwam ze aan in kamp Westerbork.
Op 27 augustus 1942 trouwde ze daar.
Op 28 augustus 1942 volgde het transport van Westerbork naar Auschwitz.
Op 31 augustus 1942 werd ze tegelijk met haar ouders vermoord in Auschwitz, op 20 jarige leeftijd.

Friederika was hulp in de huishouding en hield toezicht op de schoonmaak van het Gemeentegebouw. Zij trouwde in kamp Westerbork met David Goud, de dag voor hun deportatie naar Auschwitz. Vier dagen na hun huwelijk werd ze bij aankomst in het kamp vermoord. 

(Voor David Goud en zijn familie worden struikelstenen geplaatst in de Jansstraat 87. )

Jansstraat 87

ELIAS GOUD
Geboren 20 december 1881, Amsterdam.

Elias Goud was banketbakker en vestigde zich met een Koek- en Banketbakkerij aanvankelijk in de Schaghelstraat en later in de Jansstraat 87.
Hij trouwde met Bertha Staal, zijn nicht.

Aankomst in kamp Westerbork op 26 augustus 1942
Transport van Westerbork naar Auschwitz op 28 augustus 1942
Vermoord in Auschwitz op 31 augustus 1942

Hij werd 60 jaar.

Elias Goud was banketbakker en vestigde zich met een Koek- en Banketbakkerij aanvankelijk in de Schaghelstraat en later in de Jansstraat 87.

Hij trouwde met Bertha Staal, zijn nicht.

Aankomst in kamp Westerbork op 26 augustus 1942
Transport van Westerbork naar Auschwitz op 28 augustus 1942
Vermoord in Auschwitz op 31 augustus 1942

Hij werd 60 jaar.

BERTHA GOUD-STAAL
Geboren 11 mei 1877, Haarlem 

Gehuwd met Elias Goud
Beiden waren getuigen bij het huwelijk van hun zoon David met Friederika Zilversmit  in Westerbork op 27-8-1942.
Aankomst in kamp Westerbork op 26 augustus 1942
Transport van Westerbork naar Auschwitz op 28 augustus 1942
Vermoord in Auschwitz op 31 augustus 1942

Zij werd 65 jaar.

TRUITJE SARA GOUD
Geboren 12 juli 1908, Haarlem

Zij was kantoorbediende. Ongehuwd.
Aankomst in kamp Westerbork op 3 april 1943
Verblijft in barak 66
Transport van Westerbork naar Sobibor op 6 april 1943
Laatste bericht uit Sobibor op 7 september 1943
Zij werd doodgeschoten in Sobibor, rond de opstand aldaar.
Vermoord 31 oktober 1943

Zij werd 35 jaar.

DAVID GOUD
Geboren 10 augustus 1915, Haarlem 

Beroep: corrector

Aankomst in kamp Westerbork op 26 augustus 1942
Gehuwd te Westerbork met Friederika Zilversmit op 27 augustus 1942 (ondertrouw in Haarlem op 5 augustus 1942)

Transport van Westerbork naar Auschwitz op 28 augustus 1942
Omgekomen in Midden-Europa uiterlijk 30 april 1943

Hij werd 27 jaar.

Ripperdapark 26

PHILIP FRANK
Geboren 9 augustus 1910, Hilversum 

Opperrabijn, Leraar Ned. Isr. Seminarium, Obmann J. Raad, Chazzan, jeugdleider

Philip Frank werd in 1937 benoemd als  opperrabbijn in Noord-Holland. Hij volgde Rabbijn  Simon Philip de Vries op die 45 jaar dit ambt bekleedde.

Zijn vader had een winkeltje in werkmansfacturen. Philip deed  de boekhouding van het winkeltje.

Op 30 januari 1943 werd een Oberwachtmeister van de Duitse medische dienst bij een aanslag gedood.

Als represaille werden honderd gijzelaars in Haarlem en omgeving gevangen genomen en naar Vught overgebracht. Tien van hen werden in Bloemendaal doodgeschoten. Onder hen was Philip Frank.

In de nacht voor de executie had opperrabbijn Frank een gesprek met Willi Lages, berucht hoofd van het bureau Noord-Holland, waarin hij bemoedigende woorden voor de achterblijvers spreekt. Een week later worden alle overgebleven joden naar Amsterdam gestuurd. 

Philip Frank werd als gijzelaar gefusilleerd in de Bloemendaalse duinen op 2 februari 1943 en
gecremeerd in Velsen op 2 februari 1943.

Hij werd 32 jaar.

BERTHA FRANK-DINNER
Geboren 18 mei 1909, Amsterdam

Bertha Frank-Dinner was Directrice Fröbelschool, Onderwijzeres Joodse school, Jeugdleidster, en

lid van het Nederlands-Israëlietisch Armbestuur en dodenverzorgster bij de Godsdienstige Instelling Gemieloeth Chassadiem.  

Kort nadat haar man op 2 februari 1943 was gefusilleerd werd zij naar de Hollandse Schouwburg gebracht.

Vanuit de Hollandsche Schouwburg schreef Bertha Frank-Dinner op 4 februari 1943 een brief aan de leden van de Noordhollandse Joodse gemeente om hen en hart onder de riem te steken ter nagedachtenis van haar man:

“Als U zijn nagedachtenis nog wilt eren, behoudt dan de moed, door te leven als waardige Joden en bedenkt steeds, ook in de moeilijkste omstandigheden, dat de Hoeder van Israël niet slaapt en niet sluimert.”

Aankomst in kamp Westerbork op 6 februari 1943
Transport van Westerbork naar Auschwitz op 9 februari 1943
Vermoord in Auschwitz op 12 februari 1943
Zij werd 33 jaar.
Het echtpaar Frank was kinderloos.

Zij namen een joods meisje uit Duitsland als vluchteling op, Lieselotte Michel. In juli 941 vertrok zij via Beverwijk naar Deventer, waar zij een onderduikadres vond. Eind 1942 moesten veel joodse families verhuizen naar het joodse ghetto in Amsterdam. Daar woonde zij enige tijd in de Retiefstraat 20.

Op 16 maart 1943 ging zij via Westerbork  naar Sobibor waar zij 23-3-1943 vermoord werd. In juni 2022 wordt voor haar in Deventer een struikelsteen gelegd

(informatie van de website struikelstenen Deventer).  

Pijntorenstraat 20

GABRIEL JACOBS
Geboren 14 september 1898, Maassluis

Gabriel Jacobs was godsdienstonderwijzer en secretaris van de Ned. Israëlitische Gemeente te Haarlem in het Gemeentegebouw in de Lange Wijngaardstraat, secretaris van het Joles Ziekenhuis, assistent voorzanger, ritueel slachter, leider van de jeugdsynagoge en dodenverzorger. Hij en zijn vrouw Alice hadden drie kinderen, van wie er twee de oorlog overleefden.

Eind januari 1943 moesten ze hun huis verlaten omdat het in beslag werd genomen. Rabbijn Philip Frank bood het gezin onderdak, maar op de dag dat ze daar aankwamen bleek Frank net te zijn gefusilleerd. Ze vonden nog twee weken onderdak in het Joles ziekenhuis voordat alle Haarlemse joden gedwongen werden naar Amsterdam te vertrekken. Daar woonden ze enkele maanden in de Transvaalbuurt tot ze een oproep kregen om naar het Centraal Station te komen. Jacobs gaf zijn twee oudste kinderen, Victor en Rosy, mee aan een neef, die ze liet onderduiken. Victor dook onder bij de Haarlemse overburen in de Pijntorenstraat 21, Rosy ging naar een ander adres in Haarlem, en later naar Groningen. Deze twee kinderen overleefden de oorlog en zagen elkaar twee jaar later na de bevrijding weer terug. Gabriel en zijn vrouw en jongste zoontje gingen op transport.

25 mei 1943 Westerbork

Vermoord 4-juni-1943 in Sobibor

ALICE ELKAN RIWKA JACOBS-MARCUS
Geboren 7 juni 1896, Frankfurt am Main 

Gehuwd met Gabriel Jacobs.

Zij was kantoorbediende en surveillante kerkelijk bad. Als zodanig zorgde zij voor de rituele baden in het Gemeenschapshuis in de Lange Wijngaardstraat.

Aankomst in kamp Westerbork op 25 mei 1943
Verblijft in barak 63. Transport van Westerbork naar Sobibor op 1 juni 1943
Vermoord in Sobibor op 4 juni 1943

Zij werd 46 jaar.

HERMAN MAX JACOBS
Geboren 20 juni 1934, Haarlem

Aankomst in kamp Westerbork op 25 mei 1943
Verblijft in barak 63
Transport van Westerbork naar Sobibor op 1 juni 1943
Vermoord in Sobibor op 4 juni 1943
Hij werd 8 jaar.

Het echtpaar had drie kinderen. Bij hun arrestatie heeft Gabriel twee van zijn kinderen weten te redden door ze te laten ontsnappen.

Deze twee kinderen, Victor en Rosy, overleefden de oorlog doordat zij bij de overburen in de Pijntorenstraat 21 konden onderduiken. Victor Gabriel leeft nog altijd in Israël, zijn zus Rosy overleed 2014 in Israël.

In 1949 hebben de kinderen de onteigening van het ouderlijk huis nietig laten verklaren, en werden ze eigenaar van het huis. Op 20 december 1967 verkochten ze het. Ze vestigden zich in Israël.

Kinderhuissingel

HERMAN CALFF
Geboren 22 juni 1888, Delft 

Hoofd afd. Acquisitie advertenties v/h Alg. Handelsblad / reclameadviseur

JR: Secr. Bureauleider, Lid v/d Kerkeraad van de Joodse Gemeente, lid best. NJ Joles Ziekenh.

Herman Calff was reiziger en trouwde in 1936 met Rika Stoppelman. Zijn broer Leo Calff was gehuwd met een zus van Rika Stoppelman.

Aankomst in kamp Westerbork op 20 juni 1943
Verblijft in barak 57
Transport van Westerbork naar Sobibor op 6 juli 1943
Vermoord in Sobibor op 9 juli 1943

Hij werd 55 jaar.

RIKA CALFF-STOPPELMAN
Geboren 2 mei 1883, Wildervank 

 Gehuwd met Herman Calff

Rika Stoppelman was eerder gehuwd met Mozes Levi Zwartser. Ze zette na het overlijden van haar eerste echtgenoot in 1929 de winkel in fotografische artikelen aan de Grote Houtstraat 3a te Haarlem voort. De winkel was in 1902 opgericht. Zij hertrouwde met Herman Calff in 1936. De winkel werd door de Duitsers in beslag genomen en uiteindelijk opgeheven. Na de oorlog is de winkel weer voortgezet op het zelfde adres door Emil Zwartser (1913). In 1971 werd de winkel verplaatst naar Amsterdam en kreeg een nieuwe naam, Capilux.

Aankomst in kamp Westerbork op 20 juni 1943, verblijft in barak 68
Transport van Westerbork naar Sobibor op 6 juli 1943
Vermoord in Sobibor op 9 juli 1943

Zij werd 60 jaar.

JULES ZWARTSER
Geboren 18 oktober 1909, Haarlem 

Vertegenwoordiger/ vertaler

Gescheiden
Aankomst in kamp Westerbork op 3 november 1942

Tijdens een vluchtpoging opgepakt aan de Frans-Spaanse grens en op transport gezet.
Omgekomen in Midden-Europa, uiterlijk 31 maart 1944

Hij werd 34 jaar.  

  Lorentzplein 11
(deze stenen worden onthuld op 9 november 2022)

MAURITS VAN VOOLEN
Geboren 25 augustus 1909, Haarlem

Maurits werd door de familie Broer genoemd, ter onderscheiding van zijn neef en buurjongen die ook Maurits heette.
In februari 1911 hadden zijn vader Israël en zijn oom Gompert (George) twee identieke, gespiegelde woonhuizen laten bouwen aan het Spaarne in Haarlem, de nummers 25 en 27. Voor die huizen liggen nu de enige twee struikelstenen die tot nu toe in Haarlem zijn geplaatst. Achter hun huizen runden de twee broers een warenhuis.

Maurits was ook koopman van beroep. Om zich voor te bereiden op het plan dat hij het bedrijf van zijn vader zou overnemen, werkte hij in Duitsland in grote en kleine warenhuizen, onder andere in Chemnitz. Daar zal hij Mally hebben leren kennen – zij woonde daar met haar ouders.

Maurits en Mally gingen na hun huwelijk aan het Lorentzplein 11 in Haarlem wonen. Daar werd op 9 november 1935 hun zoon Johnny geboren. Maurits was inmiddels inkoper bij de Hema.

Hij ging op transport naar kamp Vught. Op 3 juli 1943 werd hij overgebracht naar Westerbork. Vandaar werd hij samen met zijn echtgenote en zoon naar Auschwitz gedeporteerd. Vermoedelijk is hij als dwangarbeider naar Warschau gestuurd om opruimwerkzaamheden te verrichten. Daar is hij uiterlijk 1 april 1944 omgekomen.

Hij werd 34 jaar.

MALLY RUCHEL VAN VOOLEN- ROSENFELD
Geboren 28 oktober 1912, Chemnitz (Dld)

Beroep: modiste

Mally Ruchel Van Voolen- Rosenfeld hield van zingen. Zij was een dochter van Markus Rosenfeld en Jocheta Kesler. Op 6 december 1938 diende zij samen met haar man bij de minister van Justitie een verzoek in om haar ouders naar Nederland te laten overkomen.
Er kwam geen antwoord. Op 7 oktober 1939 schreven Mally en Maurits nog een brief. In 1939 konden de ouders van Mally naar Nederland komen en vestigden zich in Enschede. Uiteindelijk zijn de ouders van Mally opgepakt en via kamp Westerbork naar Sobibor gedeporteerd. Daar werden ze op 28 mei 1943 vermoord.

Mally werd op 3-september 1943 in Auschwitz vermoord.

Zij werd 30 jaar.

JOHNNY VAN VOOLEN
Geboren 9 november 1936, Haarlem

Waarschijnlijk werd Johnny van Voolen verraden in de onderduik.

Hij werd 3 juli 1943 in Westerbork geregistreerd als “strafgeval” en kwam terecht in barak 67.

Op 31 augustus werd hij met zijn ouders naar Auschwitz gedeporteerd waar hij op 3 september1943  werd vermoord.

Hij werd 7 jaar.

Voor meer informatie over de familie Van Voolen, zie dit artikel in het HD van mei 2022: https://www.haarlemsdagblad.nl/cnt/dmf20220426_80353367?utm_source=google&utm_medium=organic